Het is nu heel heet, maar over een paar dagen worden hoosbuien voorspeld. In deze vlog loop ik over de route van het regenwater dat straks door onze tuin stroomt. Van regenton naar slootje:
Van regenton naar sloot: zo stroomt het regenwater door onze tuin
Benieuwd naar het aanleggen van de wadi? Even terugkijken naar:
De kleine vijver in onze tuin leek perfect, bij de oplevering:
Perfect voor de water vergeet-mij-nietjes en het penningkruid
Perfect als uitzicht vanaf het bankje
Perfect als drinkplek voor onze hond Raf, poes Sem en de 2 vaste aanloop eenden na een regenbui
Perfect als overloop voor het regenwater in de wadi
Terugblik: een jaar geleden, na een regenbui
Na 1 jaar: toch niet helemaal perfect
Maar in het afgelopen jaar bleek de vijver ook minder praktisch. Op zonnige dagen verdampt zoveel water dat je makkelijk je enkel breekt als je er in stapt, zeker omdat het struikelgat niet opvalt door de bossen water vergeet-mij-nietjes die er over heen hangen, en we er juist veel naartoe lopen vanwege dat geweldige uitzicht vanaf de bank…
Niet zo perfecte vijverplaats als de zon schijnt
Groter, ruimer en…
De vijver had aanpassingen nodig, dat was duidelijk. Een groter wateroppervlak zodat er minder water verdampt en meer ruimte om er omheen te lopen. De vijver helemaal uitgraven en opnieuw aanleggen, leek ons teveel werk en zonde van de incarnaatklaver die erom heen groeit. Daarom schepten we het water eruit, sneden de vijverfolie los langs de randen, trokken de folie eruit en lieten het gat dieper uitgraven (in ruil voor een doos Magnums in de vriezer).
De nieuwe vijver heeft geen natuurlijke rand en het pad eromheen is niet meer natuurlijk begroeid. Maar, de nieuwe grotere waterbak ligt een stuk verder van het bankje af!
… en meer contrast!
De grillige flagstones met polletjes gras zijn vervangen door kiezels. En nu valt opeens op hoe mooi de druppelvormige border in de tuin ligt, tussen de rechte lijnen van de schutting, de schuur en het fietsenhok. De incarnaatklaver, phacelia en de water vergeet-mij-nietjes in de border steken als kluwen groen de lucht in. Een XXL-veldboeket, tot de eerste zomerbui er een deuk in regent… of Raf de verleiding niet kan weerstaan:
Over de vijver en de wadi:
Wil je ook een vijver aanleggen en beplanten? Kijk even terug naar:
In het voorjaar heb ik een kilo incarnaatklaver en een forse zak phacelia zaden besteld bij de Bolster. Strooi het dik uit, de aarde was bijna bedekt met zaden en hark de zaden losjes door de bovenste laag aarde. Ik deed er nog een laagje aarde overheen om de zaden uit het zicht van de duiven te houden. Na een paar weken stond er al een frisgroen veldje met incarnaatklaver. En nu, middenin de zomer, staan er wuivende klavers van een halve meter hoog!
Kleur van de klaver
Voor de kleur van de klaver ben je een beetje afhankelijk van de zonuren in het voorjaar. Vorig jaar regende het veel en kleurden de klavers grijs-rood. Dit jaar is het droger en hebben de klavers een dieprode kleur.
Border vol incarnaatklaverIncarnaatklaver met Phacelia
Een tuinseizoen lang gooiden we (bijna) al ons afval in de compostbak: koffieprut, groenteresten, fruitschillen, hondenharen, theezakjes, takken, uitgebloeide planten en de as uit de houtkachel. Tijdens het vullen zagen we het afval steeds opnieuw inklinken; de compostbak leek wel een Efteling-attractie die nooit kon overstromen…
Midden in de winter mocht dan eindelijk de onderste klep van de bak omhoog. Wat zouden we aantreffen? Hoe zou onze zelf gebrouwen compost eruit zien?
Juryrapport compost winter 2021
We zien veel grof materiaal; stukjes tak, eierschalen en prut. De resten zijn geschikt om verder te verteren in de tuin. Maar met een greep blijkt het lastig om de resten naar buiten te trekken. Onze compost blijkt niet smeuïg en rul; het lijkt wel alsof er een olifant in de bak heeft gestaan, zo dicht is de compost op elkaar geperst.
Volume: valt tegen, uit de volle bak kan ik (met moeite) 30 cm loswrikken Smeuïg: beetje (met roze bril op..) Rul: nee, helaas Samenstelling: we zien eierschalen en takjes, weinig zachte materialen. Deze compost ziet eruit als een (enorme) platgeslagen mueslireep. Ruimte voor verbetering: hadden we er meer aarde bij moeten gooien? Moeten we ons dagmenu aanpassen? Welke ingrediënten missen nog in onze compostbak?
Ik had geen enkele moeite om door 722 grindtegels heen te kijken en zeker te weten dat dit ons gedroomde erf zou worden. Nog geen tien minuten eerder liep ik voor de allereerste keer richting de voordeur om aan te bellen voor onze afspraak met de verkopende makelaar. Het betegelde vlak vóór het huis, omlijst met hekje, maakte dat ik iets moest wegslikken. Zelden zag ik trottoirtegels zo’n een zielloze, eerste indruk maken!
Die tegels eruit halen was het allereerste dat we deden toen we de sleutel hadden gekregen. Omdat mijn balkonplanten gauw overgezet moesten worden in de volle grond. En, omdat ik de aanblik van mijn nieuwe huis met zo’n troosteloze entree niet kon verdragen. Ik heb niet de moeite genomen om een foto te nemen van de situatie aan de voordeur. En dat is jammer, want ook de voortuin ziet er inmiddels heel anders uit!
In het oog springt de rozemarijn, nepeta, phlomis, crocosmia, veronicastricum. Een meerstammige sierappel staat middenin.
De nieuwe voortuin lag in de volle zon; het leek logisch om de inhoud van de potten die op mijn zonnige balkon stonden, integraal uit te storten over het gele zand. Om niet over een kale vlakte uit te kijken, vulde ik de rozemarijn, nepeta en (uitgebloeide) klaprozen aan met geranium Rozanne, nog meer rozemarijn en één gele phlomis.
Voorjaar vol klaprozen
Klaprozen houden van onbewerkte grond: samen met de nepeta en de rozemarijn namen ze alle ruimte in die ze konden krijgen. Zelfs in het tweede voorjaar hielden de klaprozen stand, tussen de uitdijende nepeta, de boerenjasmijn en mijn geslaagde zoon!
Twee zomers later: een tuin vol kleur
De voortuin stond vol met rozemarijn, nepeta, geranium, grootbladerige salie en witte anemonen. En daartussen vulden ‘wilde’ planten; de klaprozen, het kaasjeskruid, de stinkende gouwe en de prikneus de ruimte in.
Op de voorgrond nemen de klaprozen en het kaasjeskruid de ruimte.
Nu, twee zomers later, duwt de groeiende phlomis, het hemdsknoopje, de rozemarijn en de geranium de klaproos naar de randen van de tuin. Zullen ze er volgende voorjaar nog bij zijn?
De klaproos in het hoekje is er zelf bij gaan liggen en hield het daar het hele voorjaar vol – met dank aan de buren die er overheen stapten…
Vluchtige combinaties
Het gezelschap in de voortuin is ieder seizoen anders; misschien vind ik dat wel de leukste manier om te tuinieren. Ik wil me laten verrassen en daarom aarzel ik om de tuin meteen in één keer vol te planten. Steeds een vleugje erbij, zoals de witte veronicastricum en de rudbeckia’s. Maar niet te veel in één keer, zodat het paarse kaasjeskruid een spannende combinatie kan aangaan met de klaprozen en de gele, stinkende gouwe eruit springt naast de bloeiende munt en de nepeta.
Phlomis naast uitgebloeide klaproos en prikneus.Sierappel Red Sentinel met verbena…… en met Thalictrum Elin.Geranium Rozanne met uitgebloeide nepeta.Vanuit de voordeur: groeiende anomen, phlomis, nepeta, hemdsknoopje en grootbladerige salie.
Zon & droogte top 5
Deze planten doen het goed op deze droge, warme plek tussen de gevel en de trottoirtegels:
Nepeta (kattenkruid), waarvan het blauw nog feller wordt in het avondlicht.
Rozemarijn; ik probeer een golvende strook aan te leggen en heb nu 3 soorten geplant (Miss Jessop’s Upright, Rex en de ‘gewone’ Officinalis). Zoals je kunt verwachten groeit de laatste het beste, dwars door de snikhete zomers heen.
Verbena bonariensis
Salie (grootbladerige), ook lekker in de pastasaus…
Klaprozen
… en de grote verrassing…
… zijn de witte herfstanemonen (Honorine Jorbert) die noodgedwongen vanuit mijn schaduwrijke achtertuin (van onze vorige adres) in deze zonnige voortuin werden geparkeerd. Ze krijgen veel te veel zon, maar staan aan de voet van de regenpijp en groeien breder en hoger dan ooit te voren…
Helemaal achterin de tuin grensden de grindtegels aan een meterslange en tuinbrede vlonder. De houten vloer was met palen in de aarde verankerd tot aan de slootrand. Voor mij betekende dat 20 vierkante meter zinloze bodembedekking; je kunt er niet mee tuinieren, je kunt er geen vuurton of vuurschaal op zetten als je de vlonder als terras gebruikt. Je kunt er alleen keihard op onderuit gaan als je eroverheen schuifelt om de boot te hozen…
Op een foto geven vlonders meteen een vakantiegevoel, in de praktijk valt dat dus tegen.
De wilde wingerd die zich tussen de planken naar boven wurmde, gaf geen ontspannende aanblik vanuit onze stoel. En als we onze stoelen iets te ver naar achteren schoven, vielen we van de vlonder af die 10 cm boven de grond uitstak…
Hier moest iets mee gebeuren…
Kan je zomaar je vlonder afbreken? Zou onze tuin zónder vlonder langzaam de sloot inglijden? Na een avond googelen vertrouwden we erop dat het zo’n vaart niet zou lopen. De beschoeiing onder de vlonder zag er stevig en intact uit. Die vlonder kon weg!
… wilde wingerd, zwart afdekplastic
Omdat we niet precies wisten wat we konden verwachten, zaagden we de vlonder eerst doormidden. We wipten de planken van één helft omhoog, zaagden ze in stukken en trokken de palen uit de zuigende aarde. We sjorden dikke strengen wilde wingerd los, rolden ze op met het afdekplastic en propten de modderige balen in vuilniszakken. Daarna spitte ik de aarde helemaal om.
Fundering van de vlonder met afdekplastic, verticale palen en liggende planken (die is de andere helft van de vlonder).
… en prachtige zwarte tuinaarde!
Honderden tegels tilden we op in onze achtertuin. In het grijze ophoogzand dat eronder lang, was geen greintje leven te bespeuren. Raad eens wat we zagen toen we de vlonder weghaalden?
Vlonder weg; extra stuk tuin erbij!
Prachtige zwarte, lósse, vochtige aarde. Vingerdikke wormen die wegkropen tijdens het omspitten van de aarde; een onverwachte schat in onze tuin die toen nog meer op een bouwplaats leek dan op een groene oase.
Stap 1: een half grasveld met een kersenboom
Vorig jaar werd alvast de helft van de vlonder een grasveld…
Vorig jaar haalden we de helft van de vlonder weg. Dit voorjaar begonnen we aan de andere helft. En we namen meteen het schuurtje onder handen: ook daarvan haalden we de helft weg, maar het dak lieten we ongemoeid. Zo kwam er ruimte om vanuit een strandstoel, onder de overkapping van het uitzicht te genieten!
Stap 2: meer gras, een wild bosje en een terras
Afwatering
De tweede helft van het grasveld hebben we zo gelegd dat het regenwater afloopt in de richting van het grind, vlak voor het schuurtje. Het grind loopt weer af richting de greppel vóór het grasveld. En vanaf de greppel stroomt het water onder het grasveld door de sloot in. Hieronder zie je de afwateringsbuis in de beschoeiing.
De groene oase op de plek van de vlonder, vanaf het water…… en vanaf het huis!
Wild bosje
De vlierstruiken, vuilboom, moerbei, hortensia’s, klimhortensia, klimrozen en varens zorgen ervoor dat de schaduwhoek tussen het schuurtje en de schutting een dicht, wild bosje gaat worden.
Hier komt al het mooie groen vandaan:
Hoogstam kersenboom Merton Premier, van een biologische boomkwekerij, besteld via De Groenwinkel;
Botanische klimroos, rosa ‘Geranium’ met opvallende rozenbottels die naar oranje zullen verkleuren via kwekerij De Zeeuwse Oase;
Vlierstruiken, vuilboom, moerbei, kamperfoelie (langs de stam van een liquidamber boom die ik overnam van een vriendin) en klimhortensia via De Groenwinkel;
In het voorjaar lagen de wadi, de nieuwe greppel en het kersverse vijvertje er nog droog en stenig bij. Die éne graspol die ik expres had laten zitten gaf het keurige geheel een natuurlijk tintje. Daarna kwamen de hoosbuien. Overal viel heel veel regenwater, soms in een mum van tijd. Een verslaggever van NH Media zocht contact om de wadi te bekijken voor een radioreportage. Ik was ziek die dag, en moest helaas afzeggen. Eerlijk gezegd was de wadi ook niet in topconditie; de graspol had de wadi en de wijde omtrek overwoekerd. Ik zag er al dagen tegenop om alle pollen uit te graven. Toen ik er toch aan begon – stel je voor dat de radioreporter nog een keer zou bellen en de wadi was onherkenbaar – zag ik dat de oeverplanten allang bezig waren om de wadi te veroveren!
Paarsbloeiende watermunt, water-vergeet-mij-nietjes en penningkruid in de greppel.
Enthousiaste oeverplanten
De lange, sprietige stengels van het penningkruid verkenden de greppel tussen de wadi en de vijver. Water-vergeet-mij-nietjes en watermunt hingen in een boog boven het wateroppervlak en hielden het nog net droog.
Water-vergeet-mij-nietjes
Overenthousiaste oeverplanten
Net als gras is er nog een plantje dat je in de gaten moet houden. Drijfplant Pistia dreef na de eerste hoosbui nog bijna de vijver uit. Dat éne polletje Pista heeft nu al voor een schoolklas aan nakomelingen gezorgd die de vijver bijna geheel bedekken…
Links: Pistia in mei; rechts: de hele familie Pista in de zomer…
Natuurlijk waterbeheer
Na een hoosbui is de vijver weer gevuld met fris, zuurstofrijk water. Onze hond Raf (en onze poes Sem) laten zich niet tegenhouden door wat gras of een tapijt van Pistia…
Wil je ook een vijver aanleggen en beplanten? Kijk even terug naar:
Tijdens een hoosbui is het de attractie in onze tuin; de wadi die volloopt met regenwater en – uren later – de kronkelige slootjes in de tuin die ontstaan door de afvoer van het water door de greppels naar de sloot. Op alle andere, zonnige dagen dienen de wadi en de greppel als grindpad. Maar aangestoken door de belangenverenigingen voor bijen, kikkers en al het bodemleven wilde ik ook een permanente waterplek in de tuin. Dus broeide ik op het plan om de wadi uit te breiden met een aflopende geul naar een natuurlijke vijver. Een klus waarbij je het eindresultaat steeds heel duidelijk voor ogen moet houden terwijl je;
vijver nog maar 30 cm diep blijkt te zijn terwijl je kruiwagen al tot de rand is gevuld met aarde;
de vierkante lap vijverdoek (6 m2) uitvouwt en je je afvraagt hoe je dat plooivrij in je organisch gevormde afgraving gaat verwerken;
je de flagstone tegels langs de vijver één-voor-één opgraaft en ophoogt om de overlap aan vijverdoek weg te werken;
goed moet blijven drinken én je gezicht moet beschermen tegen de zon om de rest van de week niet met gesprongen lippen rond te lopen, zoals ik…
De wadi (linksonder) met aflopende geul naar de vijver recht voor het bankje.
Wadi tijdens regen
En hier zie je de wadi in bedrijf; na een hoosbui én nog een paar regenuren later. De watermosselplant drijft zelfs de vijver uit! Om de flagstones te verstevigen én wildlife aan te trekken, heb ik brokken puin opgestapeld tegen de vijverwand.
Moerasplanten
In de geul en langs de vijverrand heb ik moerasplantjes gezet die vogels aantrekken, lang bloeien en het vermogen hebben om zich uit te breiden zodat ze de geul kunnen overbruggen;
Dotterbloem (Caltha palustris Alba)
Dotterbloem, op de grens van de wadi en de geul
Engelse watermunt (rechts, Preslia cervina) en penningkruid (onder, Lysimachia nummularia)
Engelse watermunt in de geul
Penningkruid in de geul
Moeras-vergeet-mij-niet (vijverrand, Myotis palustris), watermunt (Menthe aquatica), moerasgladiool (Schizostylis coccinea major) en Japanse holpijp (half in beeld, Equisetum japonicum)
Moeras-vergeet-mij-niet langs de vijverrand. Deze plantjes staan in een vijverzak waarvan ik een brede strook heb afgeknipt zodat de zakjes onder de waterspiegel blijven en de planten zich kunnen uitbreiden om een stevige oever te vormen…
Moerasgladiool langs de vijverrand (niet inheems, wel erg mooi)
Japanse holpijp in het water (idem…)
Video: van wadi naar vijver in 3 stappen
Vijver aanleggen: graven, grind storten en water geven!
Benieuwd naar het aanleggen van de wadi? Even terugkijken naar:
Een jaar geleden… hing ik nog vol idealen een potje vogelpindakaas op aan de schutting. De bessenstruiken, de fruitbomen en de pergola met hop waren er nog niet. De pindakaas viel dus op. Binnen een paar dagen hadden de kauwen de pot in zijn geheel uit de houder gesjord en meegenomen. Niemand weet waar naartoe. Nergens vonden we de pot terug; niet in onze tuin, en niet bij de buren.
Kauwen (of eksters?) hebben de pindakaaspot meegenomen…
De beste vogelvoeder plek is…
Deze winter heb ik een nieuwe pot pindakaas opgehangen, stevig ingesnoerd met tuin-ijzerdraad. Dat helpt. Op advies van Monty Don heb ik ook 2 rustieke takken op de tuintafel gelegd, ingesmeerd met vogelpindakaas en bestrooid met zaden. De koolmeesjes durfden daar alleen te landen als de kauwen en de eksters uit het zicht waren. En de pindaslinger in de amberboom werd gemolesteerd door groene parkieten. Nee, de allerbeste plek waar voortdurend vogels vreedzaam landen en rondscharrelen is… de plek waar ik de composthoop heb uitgestrooid. De halfvergane groenteresten rond de krentenboom trekken waarschijnlijk allerlei torretjes en ander bodemleven aan die meteen door de merels, koolmeesjes en dat ene roodborstje worden opgepikt.
Praktijktest: merels en koolmeesjes scharrelen graag tussen de eierschillen en groenteresten.
Oja, en die rustieke takken, die kregen een nieuwe bestemming op de avond van 31 december, in de vuurton.
Wat als de rode klaver, de papaver en de salie in elkaar storten als het gaat vriezen? Ik wilde niet weer een winter lang uitkijken over een donkere tuinvlakte. Afgelopen zomer zaaide ik daarom boerenkool en snijbiet om er zeker van te zijn dat er nog iets zou zijn om naar kijken, voordat de krokussen opkomen. Wat een ontdekkingen; zelfs op deze nog-niet-zo-voedzame bodem groeit boerenkool; snijbiet (five colours) blijkt zelfs winterhard; en ik was even vergeten dat de halfvergane papaverbollen en de doorzichtige lampionnen van het zegekruid nog heel lang stand houden, gelukkig.
Na de rode klaver en de compost gaan deze dennentakken aan het werk om de bodem te verbeteren: ze voorkomen dat de bodem schraal wordt en uitdroogt op de lege plekken tussen de planten. Bovendien hoop ik dat ze de knollen van de dahlia’s goed warm houden. Afgelopen voorjaar werden de nakomelingen van de Bishop of Llandaff meteen opgevreten, maar de knolletjes wachten op de volgende ronde…
Klavertje Suus 